Çikolata Kisti Endometriozis

Endometrioziste ailesel bir yatkınlık vardır. 1. Derece akrabalarda 7 kat daha sık izlenir. Endometriozis hastalarında lokal östrojen üretimini artıran P450 aromataz enzim aktivitesi artmıştır. Bu durum lezyonun devamlılığını sağlar. Endometriozis odaklarında kromozomal patolojiler mevcuttur. Bu hastalarda hücresel immünitede bazı problemler tespit edilmiş ve melanom, lupus gibi hastalıkların sıklığında artış izlenmektedir.

% 50 en sık yerleşim yeri yumurtalıklardır. Pelvik yapılar içinde Douglas ve uterosakral ligaman 2. Sık izlendiği yerdir. Ekstrapelvik ise kolon ve rektum tutulumu izlenir.

Endometriozisde en sık şikayet kasık ağrısıdır. Kronik ağrı, adet sancısı(dismenore), ilişkide ağrı(disparoni), kısırlık problemiyle başvuran hastada endometriozis akla gelmelidir. Endometriozis İnfertiliteye nasıl sebep olur? Hafif olgularda ovulasyonu bozar, luteinize rüptüre olmamış follikül sıktır.luteal faz defekti ,salgıladığı PG sayesinde tubal hareketlilikte artış, rahimde kasılmalar ile embriyo tutunmasını olumsuz etkiler. Orta ve şiddetli endometriozis pelvik yapışıklıklara sebep olarak anatomiyi ve tüp over ilişkisini bozar.

Tanı için klinik şikayetlerden şüphelenmek ve sonrası laparaskopide endometrial odakların görülmesi önemlidir. Kesin tanı için histopatolojik olarak endometrial bez ve stromanın rahim içi dışında gösterilmesi ile konur. İleri hastalık düzeyinde pelvik organ anatomisi değişmiştir. Muayene genelde ağrılıdır. Kanda CA 125 düzeyi yüksek çıkabilir . Bunun yüksekliği hastalık şiddetinden bağımsız ve tanıda kullanılmaz . Sadece tedavi takibinde önemlidir.

Endometriozisin laparaskopik görüntüsü nasıldır?

Erken evrede kırmızı içi sıvı dolu kesecikler şeklinde, ilerledikçe siyah barut yanığı şeklinde izlenir.Köpük hücresi makrofajların içerdiği granülden dolayı aldığı isimdir. Endometriozisin sessiz ,iyileşme döneminde beyaz görülür.

Endometrioma nedir?

Endometriozise bağlı yumurtalıkta oluşan kistlere verilen isimdir.

Endometrioziste Tedavi

İlaçla veya cerrahi tedavi uygulanır.

Hastada sadece ağrı varsa ilaç tedavisi uygulanır. Fakat bu ilaçlar gebe kalma oranını değiştirmez. Ağrıda kullanılan ilaçlar;

• Progestinler ilaç tedavisinde ilk seçenektir. Endometriozis odaklarında önce desidualizasyon sonrada küçülme sağlar. 6 ay süreli depo iğneler veya mirena gibi hormon içeren sipiral kullanılır.
• doğum kontrol hapları 6-12 süreyle aralıksız kullanılarak yalancı gebelik hali oluşturulur.
• Progesteron antagonistleri ( mifepristone, onapriston) endometriumun hücre proliferasyonunu baskılar.
• Antiprogestinler danazol ve gestrinone grubu ilaçlardır. Androjenik ve antiöstrojenik etki ile endometrial odakları inaktive eder, doku yıkımını sağlar. Anne karnında bebek için ciddi toksik etkisi olduğundan doğum kontrol yöntemi mutlaka birlikte uygulanmalıdır.
• GnRH analogları hastada yumurtalıkları alınmış bir etki yapar.
• Aromataz baskılayıcı ilaçlar diğer ilaçlara dirençli ve sık tekrarlayan hastalarda tercih edilir. Şiddetli ağrısı olan hastalarda etkilidir. Fakat en önemli yan etkisi hastada görülen kemik kaybıdır.
• SERM raloksifen endometriozis odaklarını küçültür.

Endometriozis tedavi takibinde CA125 kullanımı kullanılan ilaca göre değişir. Danazol , GnRH analoglar ve gestrinone CA 125 seviyesini azaltırken, MPA seviyesini değiştirmez.

İnfertilite, endometrioma ve ilaca cevapsız ağrılarda cerrahi tedavi uygulanır. İnfertil hastalarda laparaskopi ile koruyucu cerrahi , tüm odakların tahrip edilmesi , yapışıklıkların açılması ve anatominin düzeltilmesi şeklinde olmalıdır. Endometroma durumunda kist 3 cm üzerinde ise kapsülü ile birlikte çıkarmak tekrarlama olasılığını en aza indirir. 4cm den büyük kistik çıkarılması gebelik olasılığını artırmaktadır. İlaca cevapsız ağrıda LUNA presakral nörektomi yapılabilir.

Çocuk isteği olan olgularda medikal tedavi tercih edilmez.